มะนาวชนิดนี้ ผู้ขายกิ่งตอนระบุว่า เป็นพันธุ์ใหม่ เกิดจากการเอาเมล็ดของ มะนาวน้ำเพชร ที่เคยแนะนำในคอลัมน์ไปแล้ว ซึ่งมะนาวน้ำเพชรเป็นมะนาวที่ไร้เมล็ด แต่ผู้ขายกิ่งตอน “มะนาวน้ำหนึ่ง” เล่าต่อว่า ต้นมะนาวน้ำเพชรที่ปลูกไว้ในบ้านหลายต้นติดผล แล้วนำเอาผลไปผ่าเพื่อบีบเอาน้ำไปใช้ประโยชน์ พบว่าบางผลมีเมล็ด 1-2 เมล็ด จึงนำเมล็ดที่ได้ไปเพาะเป็นต้นกล้าหลายต้นแล้วแยกต้นปลูกจนต้นโตมีดอกและติดผล ปรากฏว่ารูปทรงของผลคล้ายกับผลของมะนาวน้ำเพชรทุกอย่าง เมื่อผ่าผลบีบเอาน้ำกลับไม่มีเมล็ด และให้น้ำเยอะ เนื่องจากมีผลใหญ่กว่าผลของมะนาวน้ำเพชรอย่างชัดเจน รสชาติของน้ำเปรี้ยวจัด มีกลิ่นหอมแรงเฉพาะตัว ดีกว่ากลิ่นของน้ำมะนาวน้ำเพชร และที่สำคัญขนาดของต้นเตี้ยกว่า หนามสั้นกว่าอีกด้วย
ผู้เพาะเมล็ดเชื่อว่าเป็นมะนาวใหม่ กลายพันธุ์ จึงขยายพันธุ์ปลูกทดสอบพันธุ์อยู่หลายวิธี และหลายครั้งทุกอย่างยังคงที่ จึงมั่นใจว่ากลายพันธุ์แบบถาวรแล้ว เลยตั้งชื่อว่า “มะนาวน้ำหนึ่ง” ดังกล่าว
มะนาวน้ำหนึ่ง มีลักษณะทางพฤกษศาสตร์เหมือนกับมะนาวทั่วๆไปคือ เป็นไม้พุ่ม สูง 2-3 เมตร กิ่งก้านมี หนามสั้นกว่าหนามของต้นมะนาวทั่วไป ใบเป็นใบประกอบ ออกเรียงสลับรูปไข่หรือรูปรี เนื้อใบมีจุดน้ำมันกระจายทั่วใบ ดอกออกเป็นดอกเดี่ยวๆ หรือเป็นช่อตามซอกใบและปลายยอด กลีบดอกเป็น สีขาว มีกลิ่นหอม กลีบดอกร่วงง่าย “ผล” เป็นรูปทรงกลม อาจรีเล็กน้อย ผลมีขนาดใหญ่กว่าผล ของมะนาวน้ำเพชร ไม่มีเมล็ด เปลือกผลบาง ให้น้ำเยอะ น้ำรสชาติเปรี้ยวจัด มีกลิ่นหอมแรง ติดผล ดกไม่ขาดต้นตลอดปี ขยายพันธุ์ด้วยการตอนกิ่ง
ภาพและข่าวจากหนังสือพิมพ์ไทยรัฐ
